لیبی این روزها به یکی از محورهای اصلی تحولات جهان مبدل شده است بگونهای که حتی احتمال ایجاد جنگی بین المللی در آن وجود دارد. اخیرا تحرکات گسترده ای از سوی ترکیه و قطر از یک طرف و امارات، مصر و کشورهای غربی از طرف دیگر در این کشور صورت میگیرد که هر کدام با ادعای برقراری امنیت به جنگ افروزی در این کشور میپردازند. نکته قابل توجه در این فرآیند بیان اظهاراتی در باب دخالت ناتو در لیبی است چنانکه جوزپه کونته وزیر امور خارجه ایتالیا گفت که بحران لیبی با ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر فراز این کشور قابل حل است. این طرح در حالی مطرح شده که اواخر اسفندماه سال ۸۹، شورای امنیت سازمان ملل برای حفاظت از جان غیرنظامیان و شورشیان در برابر حملات هوایی ارتش لیبی، ایجاد منطقه پرواز ممنوع در این کشور آفریقایی را تصویب کرد.
اوایل فروردین ماه سال ۹۰، آندرس فوگ راسموسن دبیرکل پیشین ناتو اعلام کرد که این سازمان فرماندهی اعمال منطقه پرواز ممنوع بر فراز لیبی را به دست خواهد گرفت و این در شرایطی بود که ۲۸ عضو پیمان ناتو در خصوص بخش اصلی قطعنامه شورای امنیت یعنی عملیات حفاظت از غیرنظامیان و حمله به نیروهای زمینی لیبی به توافق دست پیدا نکردند و رهبری این عملیات برعهده آمریکا قرار گرفت.در پی تصویب این قطعنامه، اوایل خردادماه سال ۹۰، جنگندههای ناتو، در طول بازه زمانی کمتر از یک ساعت، بیش از ۲۰ بار نقاطی در طرابلس پایتخت لیبی را هدف حملات خود قرار داد. نکته مهم آن است که در آن زمان ناتو ادعای حمایت از مردم لیبی را سر می داد حال آنکه گزارش سازمان ملل نشان میدهد در آن حملات ۳۰ هزار غیر نظامی لیبیایی به کام مرگ رفتند.
ناتو همچنین از فشنگهای اورانیومی استفاده کرده بود که تبعات آن تا سالها بر این کشور و مردمانش ادامه دارد. نکته دیگر آنکه ناتو از سال ۲۰۰۱ تاکنون در افغانستان حضور دارد در حالی که مبارزه با مواد مخدر، برقراری ثبات و امنیت سیاسی و اجتماعی و کمک به اقتصاد افغانستان شعار آنها را تشکیل میداد. گزارشها نشان می دهد که تولید مواد مخدر نه تنها کاهش نیافته بلکه رشدی چند صد برابری داشته و فضای امنیتی این کشور نیز از گذشته وخیم تر شده است. عملا ناتو در افغانستان با شکست مواجه شده و یا ارادهای برای تحقق اهدافش نداشته است. با توجه به این حقایق میتوان گفت که حضور دوباره ناتو در لیبی با توجه به گذشته ناتو در افغانستان و لیبی، نه تنها اقدامی در جهت تحقق صلح و امنیت در این کشور نخواهد بود بلکه زمینهای برای تشدید بحران را رقم خواهد زد.
نویسنده: علی تتماج